Op het ogenblik dat de spreker het woord krijgt, brengt Guy Campo, huiscartoonist van het Wetenschapscafé, een kleine performance die onmiddellijk de filosofische toon zet voor de intussen ca. 170 aanwezigen.
Maar wat is nu eigenlijk wetenschap?
Als eerste statement en tevens op het eind als eerste besluit stelt de spreker dat een éénvoudig antwoord niet voorhanden is en dat wetenschap een bijzonder complexe aangelegenheid is.
De complexiteit maakt dat elk eenvoudig goed gestructureerd antwoord de waarheid geweld zou aandoen.
Het betoog van de spreker kan grosso modo in twee delen gescheiden worden: een eerder theoretische inleiding en een toelichting aan de hand van cases. Het anekdotisch en vaak humoristisch betoog, waarbij de professor zijn reputatie alle eer aandoet, zorgt voor een aandachtig, geboeid en dus stil publiek. De spreker onderscheidt twee hoofdscholen van wetenschapsfilosofie vanaf de 20e eeuw, en twee bijzondere nieuwe ontwikkelingen.
Eerst is er de analytische benadering (A) resulterend uit vnl het logisch empirisme met logica als basisinstrument, en Carl Popper met zijn falsificatie als belangrijke vertegenwoordiger.
Secundo heb jede systematische benadering, gekoppeld aan een bepaalde tak van de wetenschap en de historische problematiek tussen exacte (B1) en humane (B2) wetenschappen en de concurrentie tussen wetenschapsdomeinen.
Verder heb je de "sociologische" traditie (C) en de wetenschapwetenschap (D).
Door de combinatie van A, B, C en D kan je voor de meeste problemen een denkkader definiëren. Gelet op het oneindig aantal mogelijke combinaties pleit de professor voor geïntegreerde “case studies”. Misschien denken we tot hier "zware kost", maar op het niveau van de cases wordt het plots veel luchtiger. Passeren de revue: Jackson Pollock met zijn slingerend verfpot boven canvas met een ander resultaat naargelang het gaatje onderaan de pot centraal dan wel excentrisch gelegen is, genetisch gewijzigde organismen en hoe ertegen te contesteren door organismen bij te planten in plaats van te verwijderen, het inhoudsloos maar esthetische mooie en technisch sluitend werk van Jacques Lacan.
Wetenschap en communicatie zijn in het betoog van de professor een lijst met vragen: wat moet gecommuniceerd worden, met wie, door wie, op welke tijdstippen en via welke kanalen of via welke methodologie. Oplossingen zijn dan ook eerder maatwerk. Bij uitbreiding geldt dit dan ook voor de volledige wetenschapsfilosofie.
Na de voordracht wordt nog menige Gagel, Duvel of evenwaardige (geestverruimende) drank genuttigd, en worden de spreker en zijn betoog gewogen. De interesse voor het café doet ons organisatoren dan ook bijzonder deugd. Bij wijze van afsluiting van het seizoen 2014-2015 dank aan Louis Michielsen, geestelijke en drijvende kracht van het initiatief, en het kleine team rond Louis: de Jannen en Miekes (2 van elk) en anderhalve kracht extra.
Hear you folks, in the middle of 2015, with the announcement of the next program, and the ambition of keeping high standards.

© Jozef Konings

Videofragment voordracht prof Van Bendegem